พันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ (9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2457 – 3 มีนาคม พ.ศ. 2559) อดีตหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลของพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ในรัฐบาลจอมพลสฤษดิ์ ธนะรัชต์ จนถึงรัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร
พันเอก (พิเศษ) ดร. ถนัด คอมันตร์ เดิมมีชื่อว่า "ถนัดกิจ คอมันตร์" เป็นบุตรของพระยาพิพากษาสัตยาธิปตัย (โป๋ คอมันตร์) เนติบัณฑิตไทยรุ่นแรก กับคุณหญิงถนอม พิพากษาสัตยาธิปไตย สมรสกับท่านผู้หญิงโมลี คอมันตร์ ธิดาคนรองของนายเป๋า วีรางกูร หลานตาของพระยาอนุกูลสยามกิจ (ชุน อนุกูลสยามกิจ)
พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ จบการศึกษาจากโรงเรียนอัสสัมชัญ จบปริญญาตรีด้านกฎหมายจาก มหาวิทยาลัยแห่งเมืองบอร์โดซ์ ปริญญาโทและปริญญาเอกจาก มหาวิทยาลัยปารีส ประเทศฝรั่งเศส มีหลานชายคนหนึ่งเป็นนักธุรกิจที่เคลื่อนไหวทางการเมือง คือ นายอัมรินทร์ คอมันตร์ พันเอก (พิเศษ) ถนัด ได้รับพระราชทานยศพันเอก (พิเศษ) พร้อมกับตำแหน่งราชองครักษ์พิเศษเมื่อวันที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2506
เคยดำรงตำแหน่งเอกอัครราชทูตไทยในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา เป็นต้น ได้รับการยกย่องในฐานะผู้วางรากฐานความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ โดยมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งในการ ก่อตั้ง "สมาคมอาเซียน" หรือ สมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ขึ้นเมื่อ ปี พ.ศ. 2510 และต่อมา พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ยังได้รับเลือกให้เป็น สมาชิกฝ่ายไทย ใน ศาลประจำอนุญาโตตุลาการ ณ กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ มีวาระ 6 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2539 - พ.ศ. 2545
ในทางการเมือง เคยเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ ระหว่างปี พ.ศ. 2522 ถึง พ.ศ. 2525 หลังการลาออกจากตำแหน่ง หัวหน้าพรรค ของ หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช หัวหน้าพรรคคนที่ 2 ที่ประกาศ วางมือทางการเมือง ซึ่งนับเป็นช่วงวิกฤตที่สุดของ พรรคประชาธิปัตย์ ที่กระแสความนิยมตกต่ำอย่างรุนแรง และสมาชิกในพรรคเกิดความแตกแยกกัน โดยผลการเลือกตั้งในปี พ.ศ. 2522 ในกรุงเทพฯ ได้ ส.ส. เพียงคนเดียว คือตัว พ.อ. (พิเศษ) ดร.ถนัด เองที่เป็น ส.ส.กรุงเทพมหานคร เขต 2 ( เขตพญาไท และ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ) โดย พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ต้องรับภาระในตำแหน่ง หัวหน้าพรรค เพื่อประคองพรรคให้อยู่รอดต่อไปได้ และเคยได้รับแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติแห่งชาติ ในปี พ.ศ. 2516 และในปี พ.ศ. 2523 ได้รับแต่งตั้งเป็นรองนายกรัฐมนตรี ในรัฐบาลพลเอกเปรม ติณสูลานนท์
ในทางวิชาการ เคยดำรงตำแหน่ง อธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ช่วงเดือนเมษายน พ.ศ. 2511 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2512 และเป็นกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง
กล่าวกันว่าโดยส่วนตัว พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ขณะดำรงตำแหน่งหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์นั้น ไม่ลงรอยกับ นายพิชัย รัตตกุล ซึ่งดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์คนถัดมา ซึ่งในขณะนั้นนายพิชัยเป็นกรรมการบริหารพรรค เนื่องจากมีสภาพเหมือนคู่แข่งกัน ทำงานระหว่างดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ซึ่งอยู่คนละรัฐบาล และต่างขั้วกัน โดยถ้ามีผู้ใดถามถึง นายพิชัย กล่าวกันว่า พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ จะตอบเสมอ ๆ ว่า "ไม่รู้จักคน ๆ นี้"
พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ ถึงแก่กรรมในเวลาเย็นของวันที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2559 ที่บ้านพักส่วนตัวที่ถนนเพชรบุรีตัดใหม่ ด้วยโรคชรา สิริอายุได้ 102 ปี
วันที่ 5 มีนาคม 2559 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ อดีตนายกรัฐมนตรีไทย เป็นผู้แทนพระองค์พระราชทานน้ำหลวงอาบศพ ณ บ้านพักของเขา ต่อมามีพระบรมราชโองการพระราชทานโกศมณฑป เนื่องจากถึงแก่อสัญกรรมระหว่างปฏิบัติหน้าที่ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชทานพวงมาลงประจำพระองค์และพระบรมวงศ์ศานุวงศ์อีกด้วย
สถานที่ในการพระราชทานเพลิงศพ พ.อ.(พิเศษ) ดร.ถนัด คอมันตร์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรมว. การต่างประเทศของไทย ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส ราชวรวิหาร
(รัฐมนตรีช่วย) ประภาส จารุเสถียร • สุนทร หงส์ลดารมภ์ • ถนัด คอมันตร์ • บุญชนะ อัตถากร • พระประกาศสหกรณ์ (สดับ วีรเธียร) • หม่อมหลวงชูชาติ กำภู • บุญรอด บิณฑสันต์
ถนัด คอมันตร์ ? สตางค์ มงคลสุข ? บัวเรศ คำทอง ? สวัสดิ์ สกุลไทย ? ผาสุข กุลละวณิชย์ ? ทองจันทร์ หงศ์ลดารมภ์ ? ศิริพงษ์ ศรีพิพัฒน์ ? สุนทร โสตถิพันธุ์ ? ประเสริฐ ชิตพงศ์ ? บุญสม ศิริบำรุงสุข ? ชูศักดิ์ ลิ่มสกุล
